Het speerpunt duurzaamheid is vooral gericht op het thema energie; het gaat hierbij om hernieuwbare energie en energiebesparing. Daarnaast richt het programma zich op duurzame mobiliteit en meer waarde uit afval.

Wat willen we bereiken?

▪   Hernieuwbare energie: 20% duurzame energie in 2020.
▪   Energiebesparing: in bestaande bouw een daling van het verbruik van energie van gemiddeld 1,5% energie per jaar (tot 2020, ten opzichte van 2007).
▪   Duurzame mobiliteit: toename van het fietsgebruik en afname van de CO2 uitstoot in het verkeer.
▪    Afval apart, daar maken we meer van: 75% bron gescheiden afvalinzameling in 2019 (130 kg).

Daarnaast willen wij dat bewoners, bedrijven, instellingen en onderwijs in Ede zich actief inzetten voor duurzaamheid. Wij willen innovatief zijn en een voorbeeldfunctie vervullen voor andere gemeenten op gebied van duurzaamheid

Wat hebben we inmiddels gerealiseerd en wat zijn onze verwachtingen?
Voor de periode 2016/2017 zijn in de Perspectiefnota 2017-2020 veel resultaten opgenomen; het merendeel van de resultaten realiseren wij in 2016. Hieronder gaan we kort in op de belangrijkste resultaten.

Hernieuwbare energie
In 2017 stellen we samen met Edese inwoners, bedrijfsleven en instellingen een routekaart op hoe wij in 2050 energieneutraal kunnen zijn. In dat traject bekijken we verschillende vormen van duurzame energieopwekking. Daarbij maken wij gebruik van het eerste verkennende onderzoek naar mogelijk geschikte locaties voor windenergie in Ede.
Ede beschikt met het Warmtenet, verwarmd met biomassa uit de bossen rond Ede, over het op één na duurzaamste warmtenet van Nederland. Aanvullend op deze biomassa onderzoeken wij de mogelijkheid om de komende jaren percelen aan te leggen met snelgroeiende inheemse houtsoorten zodat het net duurzaam blijft. Reden dat wij aansluiten op het Warmtenet van zoveel mogelijke woningen en instellingen van groot belang vinden. Het Warmtebedrijf verwacht dat eind 2016 8.000 woningequivalenten (waaronder enkele gemeentelijke panden) zijn aangesloten.
Met zonnecentrales beoogt de gemeente dat iedereen mee kan doen in het produceren van duurzame energie, ook inwoners zonder een hiervoor geschikt dak. Er is hiervoor grote belangstelling onder inwoners.
Ook voor de duurzaamheidsleningen is grote belangstelling; in augustus 2016 zijn al 200 aanvragen (waaronder ook enkele sportverenigingen) gehonoreerd. Daarmee behoort Ede tot de top 5 van gemeenten, gerekend naar het aantal verstrekte leningen. Het aantal zonnepanelen stijgt dan ook fors. Nog dit jaar zal het platform Ede energieneutraal van start gaan, zodat wij samen met belangrijke stakeholders draagvlak en daadkracht organiseren om de doelstelling Ede energieneutraal in 2050 te realiseren. In 2017 beschikken wij over de routekaart zodat wij weten welke weg wij moeten bewandelen om onze doelstelling energieneutraal in 2050 (of eerder) te bereiken.

Duurzame mobiliteit
Het eigen wagenpark van de gemeente zal in 2017 voor 40% uit groene (= elektrisch of duurzaam gas) auto’s bestaan. Bij de laatste aanbestedingsronde is ook bij de regiotaxi met nadruk gestuurd op duurzaamheid. Resultaat: er wordt 100% gereden met groene busjes. Een andere vorm van duurzame mobiliteit betreft het vorstvrije fietspad tussen de Tooroplaan en de Reehorsterweg dat reageert op kou en zichzelf op temperatuur houdt. Dit fietspad is inmiddels in gebruik genomen. De warmte die nodig is om het asfalt vorstvrij te houden als het vriest, komt van het ondergrondse warmtenet. Het aantal laadpalen om het elektrisch rijden te faciliteren wordt nog dit jaar uitgebreid. In 2017 stellen wij fietsambassadeurs aan en starten we fietspromotiecampagnes met als oogmerk dat autogebruik voor de korte afstanden terug te dringen. Ook schaffen wij fietsen aan die zijn uitgerust met zonnepanelen.

Energiebesparing in de (bestaande) bouw
De nieuwbouw van de derde fase op de locatie Kazerneterreinen zal niet op het aardgasnet worden aangesloten, ontwikkelaars maken voor de energievoorziening een keuze uit meerdere duurzame alternatieven.
Inwoners kunnen bij het Energieloket terecht met al hun vragen over isolatie, zonnepanelen, warmtepompen en dergelijke. In 2016 voeren wij voor het laatst de provinciale subsidieregeling woningisolatie uit. Wij stimuleren bedrijven om LED-verlichting te gebruiken. Daarnaast verwachten wij de SER-doelstelling te realiseren om in 2020 40% van de armaturen openbare verlichting in LED uit te voeren. Dit mede door een extra impuls vanuit het programma Duurzaamheid.

Met onze wijkaanpak energiebesparing verwachten wij een bijdrage te leveren om het doel: '1,5% energiebesparing gemiddeld per jaar' te halen. Nog dit jaar hebben we een uitgewerkt plan van aanpak voor de verduurzaming van ons gemeentelijk vastgoed. Door het realiseren van energiebesparingsmaatregelen maken wij een sprong in de energielabels voor gemeentelijke gebouwen. In 2017 verwachten wij dat er voor bedrijven een Energieplatform is ingericht. In dat jaar voeren wij ook de EU-richtlijn 'beoordeling milieuaudits grote bedrijven'.

Meer waarde uit afval
Een uitwerking van het speerpunt Duurzaamheid is het voornemen om over te gaan tot een ander systeem van afvalinzameling. Die moet zorgen voor meer gescheiden inzameling van grondstoffen en minder restafval. Voor huishoudens wordt het aantrekkelijker om herbruikbare afvalsoorten gescheiden aan te bieden. Het aanbieden van restafval wordt ontmoedigd. We gaan extra inzamelingsbakken plaatsen zodat er minder elektrische apparaten in het restafval terechtkomen. In samenwerking met programma Food organiseren wij de Foodbattle, gericht op het verminderen van voedselverspilling. Met het project Ede Schoon werken we aan het voorkomen en opruimen van zwerfafval; het draagt bij aan de bewustwording van de effecten van zwerfafval zoals plastic soep.

Communicatie, participatie en innovatie
Inwoners, organisaties en bedrijven zijn de dragers van een duurzaam Ede. Reden om nauw samen te werken, elkaar te betrekken bij ontwikkelingen en elkaar goed te informeren. Wij zijn al begonnen met de oprichting van een netwerk, waarin vertegenwoordigers vanuit onze gemeente actief meedenken over de noodzakelijke energietransitie. De koplopersgroep is hier een voorloper van. Eind dit jaar zullen wij het platform Ede energieneutraal oprichten.

We organiseren jaarlijks de dag van de duurzaamheid en participeren in het festival Pure Passie. We gaan met onze duurzame koplopers op stap en bezoeken inspirerende voorbeelden elders in het land. Daarnaast consulteren wij regelmatig deze koplopers en vragen hen met ons mee te denken en te doen.
Op www.ede-natuurlijk.nl staan duurzame projecten en wordt informatie over duurzaamheid gegeven en onderling gedeeld. Op deze site worden goede voorbeelden getoond, van inwoners die aan de slag zijn gegaan met duurzaamheid. Duurzame initiatieven worden communicatief ondersteund, bijvoorbeeld door ze te delen op sociale media. Dit najaar start een online campagne om duurzaamheid meer onder de aandacht te brengen. De kernboodschap is daarbij steeds: duurzaamheid is van ons allemaal, ‘natuurlijk’ kan iedereen bijdragen.
De bij duurzame mobiliteit genoemde fietsen zijn een voorbeeld van innovatie en participatie: de gemeente neemt als 'launching customer' tien van deze fietsen af; bij de productie worden regionale bedrijven betrokken en bij de assemblage worden mensen met afstand tot de arbeidsmarkt ingezet.
Ook het eerdergenoemde vorstvrije fietspad is een mooie innovatie, waarmee we Ede als duurzame gemeente op de kaart zetten.

Budget 2016 en 2017

Voor het programma Duurzaamheid was in 2016 in totaal € 930.000 (waarvan € 735.000 ten laste van het Investeringsfonds) geraamd. Per 1 september is € 258.000 besteed. De verwachting is dat eind dit jaar € 855.000 is ingezet voor het realiseren van de doelen. Betreft onder meer inzet voor het opstellen van Routekaart Ede Energieneutraal, wijkaanpak energiebesparing, stimulering toepassing zonnepanelen en de financiële afwikkeling van duurzame fietspad dat in september in gebruik is genomen. Naar schatting zal € 75.000 niet in 2016 worden aangewend. Een deel van dit bedrag wordt aangewend in 2017 in verband met de tijd die nodig is voor aanbestedingsprocedures (onder andere laadpalen op de gemeentewerf, ontwikkeling zonnefiets).